Wat is het toch fijn dat er een Matthijs van Nieuwkerk is, wat een geweldige bron van vermaak! Hoe lekker ook om in dat kader in de pen te klimmen voor het smijten van wat spreekwoorden en gezegden. Twee vliegen in één klap, heerlijk!  Wat heb ik dan een geluk dat de spreuken in de Nederlandse taal op dit gebied voor het oprapen liggen. Dat zegt meteen ook wel iets over het gezellige tolerante volkje dat we zijn…

Het was alweer eventjes geleden dat we een paar mensen een kopje kleiner hadden gemaakt, we begonnen ons net te vervelen. De verhalen rond de TVOH waren al tot in den treure behandeld en uitgekauwd en om altijd maar Mark Rutte en consorten de zwarte piet toe te schuiven wordt ook zo saai. Het was dus hoog tijd voor een nieuwe kop van jut. En ja hoor, daar was gelukkig de Volkskrant die de eerste steen wierp en geen spaan heel hield van tv-icoon Matthijs. De kop moest eraf, de poten onder zijn stoel vandaan, de vloer met hem aangeveegd tot er niets meer van hem over was. Eerst pruttelde en spartelde hij nog wel wat tegen hoor, maar al snel zong hij een toontje lager. Even later verstomde zijn geluid helemaal door de vele verhalen aan de talkshowtafels. Verhalen van tafeldames en -heren die in de vijftien jaar dat zijn programma bestond met veel plezier bij hem waren aangeschoven. Getuigenissen van voor én achter de schermen.

Zwarter dan de duivel

Men haalde hem massaal over de hekel en de enkeling die voor hem in de bocht sprong werd vakkundig de mond gesnoerd. Het stond als een paal boven water: Matthijs bleek nog zwarter te zijn dan de duivel, de honden lustten er geen brood van. En ondertussen smulden wij. In een mum van tijd was Matthijs verworden tot het zwarte schaap van de Vara-familie.

Een schaap, en een wolf in schaapskleren. Als hij de pik op je in had beet hij zich vast en zette hij zijn voet op je nek. Hij bleek een man met twee gezichten, een pietje precies die het leven van de mensen om hem heen zuur maakte. Hij hield ze onder zijn duim en liet ze naar zijn pijpen dansen. Als zijn pet verkeerd stond of als hij je niet pruimde werd je de huid vol gescholden of erger, werd je buiten de deur gewalst.

Een onmens dus. Iemand die de schandpaal verdient. Hadden we geweten wat zich achter de schermen afspeelde en wat voor verschrikkelijke man hij eigenlijk is, dan hadden we natuurlijk nooit met z’n miljoenen naar De Wereld Draait Door gekeken. En zeker ook niet naar Chansons! en Chansons!!, De Top 2000 a gogo of naar Matthijs Gaat Door. Ondanks dat hij een grote bijdrage heeft geleverd aan de geschiedenis van de Nederlandse televisie op een heel positieve manier. Met programma’s die ver boven het gemiddelde uitstaken van wat er doorgaans op het scherm komt. Of toch wel?

Boterklonten

Jazeker wel. We kijken toch ook massaal naar de wereldkampioenschappen voetbal in Qatar, terwijl we dondersgoed weten wat daar aan de hand is? We kijken hooguit met wat minder genoegen dan anders, althans dat maken we onszelf wijs. Stiekem kan het ons niet genoeg schelen dat er in de loop der jaren duizenden arbeidsmigranten in Qatar om het leven zijn gekomen omwille van het WK. Zo kan het ons ook niet echt iets schelen hoeveel mensen er met een burn-out van de DWDD-werkvloer zijn verdwenen. We hebben dikke klonten boter op ons hoofd, blazen hoog van de toren, maar maken onszelf stiekem schuldig aan iets anders. Aan leedvermaak, want daar houden we nu eenmaal van. ‘Het plezier om het leed van een ander’, zoals het in de dikke Van Dale wordt omschreven. Dit plezier is groter als het gaat om iemand op wie je jaloers bent. Als die dan van zijn voetstuk valt ervaar je dat als plezierig.

Ik verzin het niet zelf, dit las ik in een artikel op Internet: Negatieve emoties van jaloezie en boosheid verdwijnen en maken plaats voor emoties van vermaak. Het leedvermaak treedt op als een verlichtende factor: ‘haha niemand is bevoorrecht’.

Ik voel geen leedvermaak. Maar ik ben dan ook nooit jaloers geweest op Matthijs van Nieuwkerk. Ik vind het verschrikkelijk dat iemand die zoveel heeft betekend voor de Nederlandse televisie op een dergelijke manier wordt neergesabeld. Natuurlijk is het niet goed te praten dat hij zich soms misdroeg en dat de mensen die met hem werkten zich niet veilig voelden. En natuurlijk is het goed dat er steeds meer aandacht komt voor de sfeer op de werkvloer in televisieland en daarbuiten. In dat kader kan ons leedvermaak zelfs in een heel ander, bijna positief, daglicht komen te staan. We kunnen het zien als een reactie op ongelijkheid, het herstelt de balans. En dat lijkt hard nodig. Bij de NPO en in andere situaties waar gewerkt wordt. 

Maar zover is het nog niet, want voorlopig zijn we nog lang niet klaar met ons leedvermaak. Matthijsje, Matthijsje, je maakt ons blij! Ooo wat heerlijk smullen wij…